३.१ कविता / आस्वाद - स्वच्छंदे होतो विहरत (श्रीकांत पट्टलवार)

स्वच्छंदे मी होतो विहरत

श्रीकांत पट्टलवार

सृष्टीसौंदर्याच्या चष्म्यातून इंग्लंड या इवल्याशा बेटाचे वर्णन असे करता येईल... …
आंग्लदेश हा रम्य मनोहर
नद्या संथ अन शांत सरोवर
रम्य बगीचे कुरणे सुंदर
पक्षी रंगीत फिरती भिरभिर

 

वसंत ऋतूची म्हणजे स्प्रिंगची चाहूल लागताच इंग्लंडमधील निसर्ग हळूहळू खुलू लागतो. हिवाळ्यातील कडक थंडीतील अंधारी दिवस हळूहळू मोठे होऊ लागतात. वृक्षवल्लींना नवीन पालवी फुटू लागते. रस्त्या रस्त्यावर उमलणारे डॅफोडिल्स आणि टूलिप दिनचर्येत एक नवा उत्साह भरू लागतात. 
असं म्हणतात की डॅफोडिल्सचं पहिलं फूल सात सरोवरांनी नटलेल्या लेक डिस्ट्रिक्ट मध्ये उगवतं. तिथलं विंडरमीअर हे इंग्लंडमधील सर्वात मोठ सरोवर आहे. आजूबाजूला छोट्या छोट्या टेकड्या, लहान लहान रस्ते,  हिरवीगार कुरणे आणि त्यावर उगवणारी सोनेरी रंगाची डॅफोडिल्स पाहून एखाद्या कवीला कविता सुचली नाही तर नवलच. विंडरमीअर आणि ग्रासमीअर सरोवरांच्या अवतीभोवती हुंदडण्यात बालपण घालवलेल्या विलियम वर्ड्सवर्थला डॅफोडिल्स ही कविता सुचली...

 I wandered lonely as a cloud
That floats on high o'er vales and hills,
 When all at once I saw a crowd,
A host, of golden daffodils;
Beside the lake, beneath the trees,
Fluttering and dancing in the breeze.

 Continuous as the stars that shine
And twinkle on the milky way,
They stretched in never-ending line
Along the margin of a bay:
Ten thousand saw I at a glance,
Tossing their heads in sprightly dance.

 The waves beside them danced; but they
Out-did the sparkling waves in glee:
A poet could not but be gay,
In such a jocund company:
I gazed—and gazed—but little thought
What wealth the show to me had brought:

 For oft, when on my couch I lie
In vacant or in pensive mood,
They flash upon that inward eye
Which is the bliss of solitude;
And then my heart with pleasure fills,
And dances with the daffodils.

-    William Wordsworth

  

सतराव्या शतकात लिहिलेली ही सुंदर कविता विंडरमीअर सारख्या नयनरम्य सरोवराच्या काठावर बसून वाचली की ती अजरामर का झाली याची प्रत्यक्ष अनुभूती येते. लंडनचे माझे लाडके कवी मित्र वि. मा. जोशी एकदा लेक डिस्ट्रिक्टला भेटीला गेले होते. सरोवराच्या भोवतालचं निसर्ग सौंदर्य पाहून ते पार हरखून गेले. वर्ड्सवर्थची कविता वाचता  वाचता त्यात पूर्णपणे बुडून गेले आणि तिथेच त्यांना शब्द सुचले...  

(वर्ड्सवर्थच्या "डॅफोडिल्स" विमांनी केलाला स्वैर अनुवाद) 

सहज मी एकटाच होतो विहरत
नभातल्या घनापरी
दऱ्या टेकड्या किती ओलांडित
स्वच्छंदे मी होतो विहरत..
 
जलाशयाच्या या तीरावर
नीरव रम्य अन शांत मनोहर
मखमली या मऊ मंचावर
मन प्रसन्न हो उल्हासित, स्वच्छंदे मी होतो विहरत..
 
तोच अचानक नजर खिळली
हिरव्या हिरव्या पानामधुनी
ऊंच ऊंच त्या देठांवरची
फुले सोनेरी भरली मनात, स्वच्छंदे मी होतो विहरत..
 
मंद वाऱ्याच्या झोक्यावर
अलगद होती ती तरंगत
रांग फुलांची लयीत डुलत
होती अपुल्या नादात झुरत, स्वच्छंदे मी होतो विहरत..
- वि. मा. जोशी

पुढे 'कविता येते कशी' या अल्बममधून या कवितेचे गाणं झालं. विमांच्या पंच्याहत्तरीच्या शुभमुहूर्तावर शाहीर साबळे यांच्या हस्ते या अल्बमच प्रकाशन झालं. या गीताची एक झलक खालील लिंकवर.:

 https://youtu.be/tEwIW2bSkns

श्रीकांत पट्टलवार 

***